LRT සුදු අලියාට කෙලවීම

 

තනිකර සුදු අලියෙකු වූ රට උලා කා විනශ කල යහපාලන සමයේ ගෙන ආ තවත් සුදු අලි ප්‍රොජෙක්ට් එකක් වූ LRT හෙවත්  සැහැල්ලු දුම්රිය ප්‍රොජෙක්ට් එක සම්පූර්ණයෙන් නවතා දැමීමට මේ ආන්ඩුව තීරණය කිරීම පැසසුම් කටයුතුය. මෙය ලංකාව වාගේ හිඟන රටකට කිසිසේත්ම ගැලපෙන යෝජනා ක්‍රමයක් නොවේ. ඊට මේ සිස්ටම් එකෙන් ඇති ජාත්‍යන්තරව පිලිගත් අවාසි වලට අමතරවය. ඒවා ළිපිය අවසානයේ ලියනවාය. 

ජපානයේන් ඉතා සහන ණය ක්‍රමයක් යටතේ කරගන්න තිබූ එක නැති කරගත්තේ ආන්ඩුවේ ගොන්කමටය කියා මේකෙන් ගානක් කපා ගන්න සිටී උන් හා උන්ගේ ගෝල පිරිස ලියනා හා ගයනා විරහ ගී බොහෝය. 

හිතේ අමාරුව කොච්චරද කියනවා නම් යහපාලන නඩයේ වෙබ් එකක පුංචිම පුංචි බන්ඩා ජයසුන්දර මහත්තයාට පලු යන්නම දීලා තිබුනේය. 

ලැබෙන තොරතුරු අනුව කියවෙන්නේ, මේ ආන්ඩුව චීනෙන් වැඩි පොලියට ණයක් අරගෙන වැඩේ කොන්ටිනියූ කොරන්න යනවා කියලාය. මොකා කලත් මේවා සහ ගහනා අපරාධය. 

ඩොලර් බිලියන 2.2 හෙවත් ඩොලර් මිලියන 2200 ක් වියදම් කිරීමට යන්නේ කි:මි: 16 ක් සඳහා වීම මෙහි ඇති හෙන ගහනා අපරාධයයි. ලංකාවේ මුදලින් බැලුවොත් එක් කිලෝමීටරයක් වියදම රුපිය්ල් මිලියන 25437.5 කි.  

මේක දාන්න යන්නේ අනාගතය වෙනුවෙන් කියා කෙනෙකුට තර්කයක් ගෙන ආ හැකිය. ඒ අනාගතයේ මාලබේ ප්‍රදේශය තවත් ජනාකීර්ණ වීමත්, රජයේ සියළුම කාර්යාලයන් බත්තරමුල්ල ප්‍රදේශයට ගෙනයාම නිසා ඇතිවන වාහන තදබදයට විසඳුමක් ලෙසය යන තර්කයයි. 

මේ සඳහා ඇති විසඳුම ලයිට් ට්‍රේන් කට්ටල පමණක් ගමන් කල හැකි මාර්ගයක් කෝටී ප්‍රකෝටී ගනන් යොදා ඉඳිකිරීම නොවේ. 

පාර්ලිමේන්තු පාරේ ඔරොත්තු නොදෙන තරමේ වාහන තදබදයක් තිබෙන්නේ කිසිම හේතුවක් නොමැතිවය. 

ඒ පුරහල සිට රාජගිරිය දක්වාම වන් වේ කළ හැකි පාරවල් දෙකක් තබාගෙන ඒවා අද වෙනතෙක් ඒ සඳහා යොදා නොගන්නා නිසාය. ඒ සඳහා කළ යුත්තේ රාජගිරියේ මෙන් බොරැල්ලේ ගුවන් පාළමක් ඉඳිකිරීම පමණමය. වෝඩ් ප්ලේස් හා කොටා පාර යා කර ඉඳිකරනා ගුවන් පාලමක් මඟින් කොළඹට පැමිණෙන හා පිටවන වාහන එක් අතකට ගමන් කිරීම ඉතා පහසුවෙන් කළ හැකි කටයුත්තකි. 

ගාළු පාරේ වාහන තද බදය අඩු වුනේ එතෙක් මිනිසුන් නොදැන උන් හා බස් රථ ගමන් නොකල ඩුප්ලිකේෂන් පාර යොදාගෙන ගාළු පාර හා ඩුප්ලිකේෂන් පාර වන් වේ නොහොත් එක් අතකට ගමන් ගන්නා මාර්ගයන් කිරීමෙන් හා රේල් පාරට සමාන්තරව එතෙක් තිබු කුඩා පාර සමුද්‍ර මාවත ලෙස පුලුල් කොට සංවර්ධනය කිරීමෙන් මිස... අළුත් රේල් පාරවල් දමාවත්... වැඩිපුර කෝච්චි දමාවත්..., ලයිට් රේල්වේ ට්‍රැක් දමාවත් නොවනා බව ඕන ගොනෙකුට තේරෙනවාය. 

මේ ලයිට් රේල් පෙට්ටියක ගමන් කළ හැකි උපරිම මගීන් සංඛ්‍යාව 90 කි.

 

එහෙත් පින්තූරයේ තිබෙන වර්ගයේ සුඛෝපභෝගී දිග බස් රථයක ගමන් කළ හැකි මගීන් සංඛ්‍යාව 120 කි. එකවර ගමන් කළ හැක්කේ රයිට් රේල් කට්ටල හතරක් ලෙස ගතහොත්, එහි යන මගීන් සංඛ්‍යව 360 කි. එම ප්‍රමාණය ගමන් කිරීම් දිග බස් රථ 3 කින් පහසුවෙන් කළ හැකිය. 

මේ බස් රථයක උපරිම මිළ රුපියල් මිලියන 50 කි

මෙහි කිලෝ මීටරයකට වියදම් කරනා මුදලෙන් එවන් බස් රථ 500 ක් පමණ මිළ දී ගත හැක. එම ප්‍රමාණය මේ මාර්ගයේ අවශ්‍යතාවයනට ඕනාවටත් වඩා වැඩිය. ඕනෑ නම් චැසිය පමණක් ගෙනත් මේ මස් රථ මේ රටේම උවද ෆිනිෂ් කර ගත හැකිය. එවිට වියදම මීටත් වඩා අඩුවිය හැකිය.  

අළුතෙන්ම එන කෝච්චි පෙට්ටි විනාශ කර දමනා, අධිවේගයේ තිබෙන ලක්සිරි බස් පවා විනාශ කර දමනා කාලකන්නින් සිටිනා රටකට මොන ලයිට් රේල්ද? 

තාමත් අප මේ තරම් ස්ඛෝපභෝගී ප්‍රවාහණ කිරීමට විනයක් හෝ දියුණු වී ඇති ජාතියක් නොවේ. මෙවාටත් හිඟන්නෝ ගොඩ නොවෙනවා කියා කියන්න තියෙන සහතිකය කුමක්ද? 

කිලෝ මීටර් 16 ක් ගමන් කිරීමට අයකරනා මුදල කොපමනද? 

එම මුදලින් වසර 40 ක් ඇතුලත මෙම ණය මුදල පියවා දැමිය හැකිද? 

එසේ නොමැති නම් අනෙක් ප්‍රොජෙක්ට් වලට අරගෙන ණය වෙවි ගෙවනා ණය ගොඩට මෙයත් එකතු වේද? 

දැම්මා කියා පැලවත්ත මාලබේ රාජගිරිය පැත්තේ ඉන්නා අධි සුඛෝපභෝගී වාහනවල කොළඹ යන එන හයි පයි නෝනා මහත්තරු ලයිට් ට්‍රේන් යයිද?

තමන්ගේ විලා එකේ සිට එපාර්ට්මන්ට් එකේ සිට මිනි ඉස්කර්ට් ගහලා ඔෆීස් ට්‍රාන්ස්පෝට් වල බ්‍රෙකෆස්ට් එක ගන්නා මේකප් දානා ඉටිකිරිස් කෑලී ලයිට් ට්‍රේන් එකේ ඒවා කොරන්න එයිද?

බස් එකේ ටිකට් එකේ ගානත් වැඩියි කියනා උන් මේකේ එනවාද? 

පාස්පෝට් ඔපීස් එකට, ඉසුරුපායට, සව්සිරිපායට, විදේශ සේවා එකට බස් එකේ යන බස් ටිකට් එකත් වැඩියි කියා අඬනා ඉතිරි සල්ලි ටික දෙනකන් කොන්දා එක්ක මරා ගන්න අහිංසක මිනිස්සු මේකේ යනවාද...?

ඒ නිසා මොකා පටන් ගත්තත් මේවා සහ ගහනා අපරාධමය. මීට වඩා ලොරි බොඩි උඩ මාරක ගමනක් යන අහිංසක මගීන් වෙනුවෙන් සුඛෝපභෝගී බස් රථ හා කෝච්චි පෙට්ටි ගේනා එක ඊට වඩා වටිනවාය. 

කෙසේ වෙතත් ලංකාවේ මාර්ග පද්ධති හා මගීන් ගැන කිසිම අවබෝධය නැති මී හරකුන් පිරිසක්... විශේෂඥ්ඥයින් පිරිසක් ලෙස ආන්ඩුවට මී ගව උපදෙස් දෙන බව නම් අගේට මුලු ලංකාවම මේ දවස්වල දකිමින් සිටින්නේය. 

ඒ මං තීරූ සිස්ටම් එක දාන්න ගිහින් නාපු ගොන් තකතීරූ නෑමය. මගීන් ගැන හෝ මාර්ග පද්දතිය ගැන දැනුමක් ඇති උන් සිටියා නම්... සතියක් පුරා කාපු ඒ ඒ නාපු නෑම උනත් නාන්න වෙන්නේ නැතිය. 

LRT හෙවත් සැහැල්ලු දුම් රිය පද්ධතිවල ඇති ජාත්‍යන්තරය පිලිගත් අවාසි මේසේය.

• Higher capital costs
• Generally lower proportion of seats to standees
• Inflexibility of route e.g. in case of breakdown or a temporary street closure due to a special event or parade
• Inflexibility - one tram cannot overtake another
• Disruption to traffic and local businesses during construction
• Permanent inconvenience to motorists where lanes are lost or the motorists are required to wait behind a tram while its passengers are getting on and off.
• Cost of construction means that interchange with buses will be necessary on some routes or outer ends of routes
• Greater capacity of vehicles may mean reduced frequency compared to buses
• If coal-fired electricity is used, greenhouse emissions per passenger-km may be higher than buses
• May lead to neglect of bus routes in areas away from LRT
• Aesthetic - overhead wires and their supporting structures are disliked by many people
• Very long tramsets (over 60 metres in some cases) are awkward to accommodate in cities with short blocks. A second tramset cannot begin to enter a short block until it is certain that the tramset in front will move. Entering, crossing then clearing an intersection can require more than 15 seconds and with frequent services can amount to an unacceptable obstruction to cross traffic. The time taken will be longer if the intersection is large, if the LRV is crossing after stopping at traffic signals, or if the LRV has to stop immediately after crossing.
• The smooth ride in LR vehicles, especially if separated from other road traffic, can attract so many passengers that the spare capacity is exhausted.