හඳයාගේ වේදනාව, සුනිල් ටී ගේ අඳෝනාව සමඟ ඉදිරියටම යන හින්ගල සිනමාව (අතිශයින් වැඩිහිටියන්ට පමණයි) - The Other Side of The Sinhala Cinema

 - වැඩිහිටියන්ට පමණයි - 

අපේ සිනමාව ගැන දන්නේත් අපි විතරමය. අපිට මහා ළොකු සිනමාවක් ඇත්තේ නැත. ජාත්‍යන්තර සම්මාන හම්බ උනා කියන්නේ, ඒවා පිටරට එවා මිසක්ක, මහා සිනමා සම්මාන වල ඒවා නෙමේය. හරියට රයිගම් කුළු බඩු කාරයෝ, බඩු වලට සම්මාන දෙනවා වාගෙය. ගාමිණි මාලනි, විජේ මාලනී, කාළයේ තිබු සිනමාවක් අද ඇත්තේ නැත. ඒ කාළේ ඒවා නැගලා ගියේ, මිනිස්සුන්ට බලන්න වෙන සෝ තිබුනේ නැති හින්දාය. ඒ සෝ නැගලා ගියේ, ජෝතිගේ සින්දු හින්දාය. ජෝති කිව්වේ, හින්දි සෝ වල තිබුනු සින්දුය. හින්දි සෝ ලංකාවට ගේන්න තහනම් නිසා, මෙහේ සෝ නැගලාම ගියේය. මොහොමඩ් රාෆී මැරුණ වෙලාවේ, ජෝති දිවි නහගන්න ගියෙත් ඒ හින්දාය. මම දැන් කියන්නේ කාගේ සින්දුද ලොක්කා කියා ජෝති ඇඬුවේ ඒ නිසාය.

අතරින් පතර අපේ වැඩ කාරයන්ගේ එවාත් නොතිබුනාම නොවේ. මක්කා කොලත් ඒ කාළේ නම් පට්ට සෝ ටිකක් බලා ගන්න නම් හම්බු උනේය. ඒ අපි පොඩි කාළයේය. ඒ කාළේ විසිල් ගගහා බලපු ඒ සෝ, අදත් ටැලිවිසොන් එකේ යන කොට ඕන එකෙක් කෙල පෙරාගෙන බලාගෙන ඉන්නවාය. මාලනි හැරුනත් ලස්සනය. ගාමිනි හතර වටේ ඉන්න ඔක්කෝටම කෙලිනවාය. පොඩි ඇස් දෙකත් එක්ක විජේ හරහට එන කොට, කෙල්ලන්ගේ ඇස් විතරක් නොව, තවත් තැනුත් තෙත් වෙනවාය. ෆරීනා ලායිලා, ගීතලා දැක්කාම කොල්ලන්ටත් එහෙම වෙනවාය.

ඒ කාළේ සම්බහිය ඒවා තිබුනේ නැති තරම්ය. ලැස්ටර්ලා තිස්සලා හදපු සම්බහිය ඒවා වලයි, විසිල් ගගහා බලපු සෝ වලයි මහා ළොකු වෙනසක් තිබුනේත් නැතිය. ප්‍රේක්ෂකයා කියන යකා, ඔය කොයි සෝ එකත් මහ රෑ 10 ටත් පෝලිමේ ඉඳලා මරාගෙන ගුටි කාගෙන බැලුවේය.

77 ජේ ආර් පප්පා ආවයින් පස්සේ ඔක්කෝම කනපිට හැරුණේය. මස් කඩ වගේ බ්ලු ෆිල්ම් හිටන්, මරදාන හන්දියේ කටවුට් ගහගෙන, ඉන්ගිරිසි නම් තියෙන හෝල් වල පෙන්නුවේය. හැබයි ඉතින්, ඕපන් ඉකොනොමි නිසා, බ්ලූ ෆිල්ම් විතරක් නොව, හැම ජාතියේම ඒවා හැදුනේය. ඔන්න ඔයි කාලයේ මේක කැටගරයිස් කොරන සීන් එකකුත් පටන් ගත්තේය. සම්බහිය ඒවා සහ කොමර්සොල් ඒවා කියා සීන් එකක් එන්නේත් ඒ කාළයේය.

ඒ අස්සේ අපේ සුමනා අක්කා ඉන්න, ලෝකල් බ්ලු ෆිල්මුත් හැදුනේය. වැන්ඩස්ට්‍රාටන් කියලා එකෙක් කොල්ලන්ට පට්ටම ආතල් එකක් දුන්නේය. ඉන්ගිරිසි බ්ලූ ෆිල්ම් බලපු උන්, පෝලීමේ ගිහින් සුමනා අක්කාගේ ගල් දෙක බලා, වැන්ඩස්ට්‍රාටන්ට කුණුහබ්බෙන් බැන බැන ගියේය. වැන්ඩස්ට්‍රාටන් සුමනාගේ රෙදි ගලවන කොට, ධර්මසිරි බන්ඩාරණායක ස්වර්ණාගේ රෙදි ගලවලා, සුද්දිලාගේ හෙළුව පෙන්නුවේය.

සුමානා, ගල පෙන්නන කොට බඩුව උනාට, ස්වර්ණාගේ ඇඟ උඩ සොමී රත්නායක් ඩිප්ස් දාන එක සම්බහිය උනේය. ස්වර්ණා බෙස්ට් ඇක්ට්‍රස් වෙලා අග්‍රගන්‍ය උනේය. සොමී චරිතාංග උනේය. ඒ අපේ සිනමාවේ හැටි ඉතරක් නෙමේය. සමාජයේම හැටිය. ඒකට ඉතින් කාටවත් දොස් තියලා වැඩක් නැතිය. ඒකට කිව්වේ සම්බහිය හින්ගල සිනමාව කියලාය. අපේ උන් කිසි අවුලක් නැතිව ඔය ඔක්කෝම කුණුහබ්බ බැලුවේය.

ඔය අව් අස්සේ ජපනාගෙන් රූපවාහිනිය ඇවිත්, ඒකේ අර විසිල් ගගහා බලපු පරණ සෝ පෙන්නන්න පටන් ගත්තේය. ගාමිණි මාලනී විජේලා, ජෝ එඩී ෆ්‍රෙඩීලා, ඇන්තනි බී ඇස් දොන්ලා, ආයෙත් අපිට ආතල් දෙන්න පටන් ගත්තේය. සනත්ලා ශෂීලා ජීවන්ලාගේ, පොන්න ඩාන්ස් එපා වෙලා උන්න උන්, නිදි මරාගෙන, හුළු අතු පත්තු කරගෙන, ටැලිවෂන් තියෙන ගෙවල් හොයාගෙන ගිහින්, සෝ බලන්න පටන් ගත්තේය.

නයි ටී ඇන් එක තිබුනාට ඒක පෙනුනේ ටික දෙනෙකුට වීතරය. ඒ නිසා ඒකේ පරණ සෝ පෙන්නුවාට එච්චර අවුලක් තිබුනේ නැතිය. ඒත් රූපවාහිනියෙන් සෝ පෙන්නන්න පටන් ගත්තාම, හින්ගල සිනමාවට කෙලවෙලාම ගියේය. හේතුව උනේ සෝ පෙන්නන එක නෙමේය. හැදුවේ මළ ජරාව නිසාය. අනේ ඉතින් හින්ගල සිනමාවේ උන් ටැලිවිසොන් එකට විරුද්ධව කරන්න පුළුවන් හැම මළදානයක්ම කලේය. ඒත් ඉතින් සෝ පෙන්නිල්ල නවත්තගන්න පුළුවන් උනේ නැතිය.

ඊට පස්සේ 1983 දී හින්ගල සිනමාවට ආදරය කරපු ප්‍රේක්සක යක්ෂයෝ, ජාති ආලෙන් ඔකඳ වෙලා, හින්ගල සිනමාව අරගෙන ගියපු දෙමළාගේ හෝල් විතරක් නොව, චිත්‍රාගාර පවා චිත්තප්පිරිතියෙන් යුක්තව ගිනි දෙවියාගෙන් පුදලා පුදුම රසාස්වාදයක් වින්දේය. ඒකෙන් උනේ සම්බහිය පස් වන මණ්ඩලේ ෆිලිම් හෝල් ඉතරක් නොව, දෙකයි පනහේ මණ්ඩලේ හෝල් හිටන් හින්ගල සිනමාවට නැති වෙලා ගිය එකය. ඊට පස්සේ ආවේ මෙළෝ රහක් නැති ගූ ගොඩව්ල්ය. ඒවා බලන්න බල්ලෙක් වත් උන්නේ නැති නිසා, හෝල් වලටත් හතේ හතම වැදුනේය. ප්‍රේක්ෂක යක්ෂයෝ හෝල් වලට එන්නේ නැති නිසා, මකුණෝ සීට් වල ඉඳගෙන හින්ගල සිනමාව ගොඩ දාන්න මාරම කට්ටක් කෑවේ ඒ කාලයේය.

සිනමාස්, අරමාස්, මේ මාස් කොම්පැණිවලින් කිසි අවුලක් නැතිව අරගෙන ගිය හින්ගල සිනමාවත්, ආන්ඩුවේ සහනාධාර වලින් ඇඳගෙන යන්න සිද්ධ වෙන්නේ, ඊට පස්සේ ඉඳලාය. අන්තීමට උනේ බුද්ධාගම ආරක්ෂා කොරනවා වගේ, හින්ගල සිනමාවේ ආරක්ෂාවත් බදු ගෙවන හිඟන්නන්ගේ ඔළුව මත කඩා වැටීමය. ආන්ඩුවේ සප් එක ගන්න නම්, ආන්ඩුවට එකසිය ගානට කඩේ යන්න ඕනාමය. එහෙම යන්නේ නැති එකාට පැවත්මක් ඇත්තේ නැතිය.

බැංකුවලින් ණයට අරන් සෝ හදන්න ගන්නේ
ඊට පස්සේය. ලෝන් එක පාස් කොර ගන්න නම් රෙදි නැතිව රජ්ජුරුවන්ට කඩේ යන්න ඕනය. එහෙම නැත්නම් ජනමාද්දිය ඇමති තුමාගේ හිත සුව පිණිස මක්කා හෝ කොරන්න ඕනාය. එයාලා ප්‍රීතී වෙන තරම ලෝන් විතරක් නොව වෙන වෙන සපෝට් හිටන් හම්බ වෙනවාය. ඉස්කූල් චිල්ඩ්‍රන්ලාට සෝ එක මස්ට් එකක් කොරන්නේ එහෙම ගත සිත පිනා ගියාම කියා සෝ හදන උන්ම කියනවාය.

ඉතින් රෙදි නැතිව කඩේ යන සෙට් එක, මහරජාට පෙන්නන්න සෝ හදන්න පටන් ගත්තේය. අන්තීමේදි ලාංකීය සිනමාවේ එකම ගැලවුම් කාරයා උනේ මහින්ද රාජපස්සය. ඉතින් අපේ ශ්‍රේෂ්ඨ අද්දක්ෂ යක්ෂයෝ, මහරජානෝ ඔය සම්බහිය ඒවාට කැමති නැති නිසා, හැදුවේ, යක්ෂයෝ හිටපු කාළේ සෝය. ඉතින් මේ යක්කු, කුවේණිගෙන් පටන් අරන්,උස පබා, පොඩි අබා, මහින්ද ආ ගමනේ, අරකයි මේකයි කිය කියා, ඇහෙලේපොල කුමාරි හාමිත් සිනමාවට අරගෙන ආවෙය. හැබයි ඔයි මොන මළදානේ හැදුවත් ජැකා උන්නේ නැත්නම් රැඟුම් පාළක මණ්ඩලේ කචල් උනේය. අන්තීමේදි ජැකා හින්ගල සිනමා වංශ කතාවේ ප්‍රතිභාපූර්ණ සිනමා සක්විති ඉතරක් නොව සිනමාවේ ජනමූල මහ රජානන්ම වූවේය.

රජා බලන සෝ අපිත් බලන්න එපාය කියා හිතපු ප්‍රේක්ශක යක්ෂයෝත්, වැල නොකෑඩී ගිහින් අර සෝ
බලා අපේ ප්‍රවුඩ ඉතිහාසේ ගැන ඉමහත් ආඩම්බරයෙන්, බව් බව් මික අන්ඩවාත ඇර ඇර, ඉමහත් සොම්නසින් අද්දක්ෂ යක්ෂයෝ කෝටිපතියෝ කලෝය. එතකොට හැඳුනේ රජ්ජුරුවන්ට කඩේ යන සිනමාව හා එහෙම නොයන සිනමාව කියා එකක්ය. එහෙම නැත්නම් ඒක දේශප්‍රේමින්ගේ සිනමාව හා දේශද්‍රෝහින්ගේ සිනමාව කියලාද හඳුන්වා දිය හැකිය.

ඕන නම් දේශද්‍රෝහී වෙනුවට වේසප්‍රේමින්ගේ සිනමාව කිව්වාටද අවුලක් නැත්තේය. අපිට ඔය මොකා සෝ හැදුවත් අවුලක් නැත්තේය. ඒත් ඉතින් ආන්ඩුවේ පවර් දාලා සෝ පෙන්නන එකට නම් මල පනිනවාය. ගොබ්බ කාළකන්නි ගිහිල්ලා උන්ගේ දෑත් ශක්තිමත් කලාට. පවර් එක පෙන්නලා හදලා, පවර් එකේ බලෙන් ෆිල්ම් හෝල් වලට බලෙන් දාලා පෙන්නන කොට අපිටත් මල පනිනවාය. එහෙම ඉතින් එක එකාට ඕන විදියට සෝ පෙන්නනවානම් චිත්තරපට සංස්ථාවක් ඕනා වෙන්නේ නැතිය. ඒකත් පවුල් සංස්ථාව යටතට ගත්තාම අහවරය.

කොහොමින් කොහොම හෝ මහරජානන් වහන්සේටත් මේ පින්ගුතරයෝ ටික එපා වෙලා වාගේය. ඇහෙලේපොල කුමාරිහාමි බලලා, කියලා තියෙන්නේ, මේ මොන මළ ජරාවක්ද ඕයි කියලාය. මේ සෙට් එක ලීඩ් කරණ එකා අළුත් ආන්ඩුවක් එනකම් සෝ හදන්නේ නැතෙයි කියන්නේ, ඌ කියන කියන විදියට නටන්න, සංස්ථාවේ සභාපති ලෑස්ති නැති නිසාය. කස්ටිය කතා කරගෙන පිටපත් සංඛ්‍යාවක් තීරණය කර ගත්තාට, වන්දිභට්ට සෙට් එක හදන්නේ, මුළු ලංකාවෙම හෝල් වලට උන්ගේ සෝ එක දාගන්නය. එතකොට අනික් උන්ට හුප්පෙය. අරුන් විතරක් ගොඩ ගියාම හොඳටෝම ඇතිය.

මේ අව් අස්සේ, මෙළෝ රහක් නැති සෝ හදාපු, සුනිල් ටීත් අනගරික ධර්මපාල හදලාය. උන්නැහේ කියන්නේ, ඒක හැදුවේ ආප්ප තෘප්තියට මිසක්, සල්ලි බලාගෙන නෙමේ කියලාය. එහෙනම් ඉතින් ඔක්කෝම හෝල් වලට බලෙන් දාගන්න වලිකාලා පුක ඉරා ගන්නේ නැතිව, බල්ලන්ට ආප්ප දෙනවා වගේ, නොමිලේ පෙන්නුවාම ඉවරය. මේවා සුනිල් ටීගේ බයිලාය.  බයිස්කෝප් හදපු එකා අනගාරික කෙනෙක් හදන්නේ, අත ලෙවකන්න නෙමේය. රජ කතා, බුදු කතා, ජාතක කතා අස්සේ, අන්ගාරික ධර්මපාල විකුණාගෙන කන්නය.

උන්නැහේ කියන්නේ, එයාගේ පිටපත් ඔක්කෝම එක සැරෙ හෝල් වලට දාන්න දෙන්නේ නැත්නම්, එයා ආයෙත් සෝ හදන්නේ නැතිය, අනිත් බිස්නොස් කොරගෙන ඉන්නවා කියලාය. අපිට කියන්න තියෙන්නේ, බලෙන් සෝ පෙන්නන්නේ නැතිව, ඕන මළදානයක් කොර ගත්තටා, හින්ගල සිනමාව ඔහේ ගියා කියා, වැටෙන්නේ නැතෙයි කියලාය.

එක අතකින්, ඕකුන් ලොක්කාගෙන කැපිලා යන එක බොහොම හොඳය. මුන් ඔක්කෝම වාසි පිලට හෝයියා කියා රජතුමාටත් තේරිලා ඇතිය. සෝමයා කියන්නේ, ඕන නම් එයාට ආන්ඩු පෙරලන්නත් පුළුවන් කියලාය. ඒ වැඩිපුර පිටපත් ටික හෝල් වලට දාන්න දෙන්නේ නැති නිසාය. මුන් ආදරේ කරන්නේ සිනමාවට නෙමේය. සල්ලිවලට හා බලයටය. ඌ හිතාගෙන ඉන්නේ, ඌට එහා පොරක් නැතෙයි කියලාය. සුගත් සමරකෝන් වෙනුවෙන්, දෙරණේ පඬි ටෝක් දෙන්න එන්නේත් ඒ නිසාය.

ඒ අව් අස්සේ හඳයලා ඉන්ටර්නැෂනල් ෆිල්ම් ෆැස්ටිවල් එකක් ගෙනල්ලාය. එයත්, මාද්දිය කාරයෝ ඒකට අප් එකක් දුන්නේ නෑ කිය කියා, නහයෙන් අඬනවාය. මේ ෆැස්ටිවල් එක ගැන, "ඔබට එහි අසුනක් නැත" කියලා නමක් ගමක් නැතුව, එකෙක් මඩ පාරක් ගහලා තිබුනේය. මොළේ කළඳක් තියෙන ඕන එකෙකුට, ඒක ලියලා තියෙන්නේ මොකාද කියලා තේරෙනවය. ෆැස්ටිවල් එකට කෙලින්න පමණක් නොව, පවුල් සංස්ථාව කොටවන වැඩෙත්, එක පාරටම කර ගන්න මේක ඝෝඨාභය මහත්තයාගේ ගේමක් කියා ඒ පල් හෑල්ලේ නොකියා කියා තිබුනේය.

උන්ගේ කුහක කම් මොනවට ඒ ළිපියෙන් පේනවාය. ඒ මොන මළදානේ තිබුනත්, හඳයලා මොකාගේ වල්ගේ හරි එල්ලිලා, ආයේ නැගිටින එක ළොකු දෙයක්ය. හැබයි ඉතින් හඳයලාත් සෝමේලා වෙන්න ගියොත් ඕන් අපිට මල පනිනවාය. හඳයලා පෙන්නුවේ, සින්හල සිනමාව හදන්න, ආන්ඩු ඕන් නෑ කියලාය. අනික හඳයලාට එහෙම සප් එකක් තියෙනවා නම්, වහාම කළ යුත්තේ ගොබ්බ සංස්කෘතික ඇමතිලයි, මෝඩ දෙශප්‍රේමියොයි වාරණය කරපු සෝ ප්‍රේක්ෂක යක්ෂයන්ට පෙන්නන එකය.

මේ ෆැස්ටිවල් එක ගැනත් යමක් කිව යුතුමය. මාතලන් නම් මේ සෝ නොමිලේ පෙන්නුවාට සත පහක කැමත්තක් නැත්තෙය. මොකෝ, අපේ උන් නිකන් දෙනවානම්, ගූ බෙට්ට උනත් කටේ දාගෙන රහ කර කර කන උන් නිසාය. මේකට අඩුම ගනනේ දැරිය හැකි මට්ටමේ මිලක් අයකරන්නට තිබිනි. ඒකෙන් උනේ හොඳ චිත්තරපටි හෑල්ලු කිරීමක් කියා, මාතලන්ට සිතෙන්නේය. මොකෝ ඕය ආපු තරමක් ආවේ සිනමාවට ආදරේ නිසා නොව, නිකන් පෙන්නපු නිසාමය. හරියට දන්සල් වලට එනවා වාගේය.

අනික උතුර දකුණ සහ සම්බන්ධතාවයක්, ජාතික සමගියක් ගැන නිතරම කතා කරන සෙට් එක, හෝල් පහම කොළබින් සිලෙක්ට් කර ගත්තාට, මාතලන්ගේ හිත බොහෝම රිදුනේය. හෝල් පහ තෝරාගන්න තිබුනේ, කොළඹ, යාපනය, අනුරාජාපුරය, නුවර හා ගාල්ල වගේ ලංකාව පුරාම නියෝජනය වෙන විදියටය. යාපනය ගැන වගේ වගක් මෙයාලාටත් නැති බව, මේ සිනමා උළෙලිනුත් මොනවටම පැහැදිලි විය. උන්දලාගේ ජාතික සමගියත්, මට්ට මෝල් දෙශපාලකයන්ගේ සමගිය වගේමදෝ කියලා මේවා නිසා හිතෙන්නේය.

කෙසේ හෝ මෙහෙම දෙයක් කරපු එක නම් ළොකු දෙයක්ය. අඩු පාඩු මග හැර ගෙන ඊළඟ වසරේත්, මීටත් වඩා හොඳින් මේ සද් කාර්යය කිරීමට සියලුම සිනමා කාරයන්ට ශක්තිය හා ධෛර්යය ලැබේවා කියා, මොකා සෝ හැදුවත් බලන, මාතලන් ප්‍රාර්ථනා කොරනවාය. ඒත් ඉතින් ආන්ඩුවේ පවර් එක දලා පෙන්නන සෝ නම්, නොමිලේ පෙන්නුවත් මාතලන් තියා. ගෙදර ඉඳන් මාතලන් එක්ක එකට සෝ බලන, මාතලන්ගේ බල්ලාවත් බලන්නේ නැති බවත් මේ වෙලාවේ කියා සිටිය යුතුමය. ඒක සම්බහිය උනත් කොමර්සොල් උනත් තීරණය එකමය.